USTALENIE LUB ZAPRZECZENIE OJCOSTWA

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje domniemanie ojcostwa – to zasada, zgodnie z którą z dziecko pochodzi od męża matki, jeżeli urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo gdy narodziny dziecka miały miejsce w ciągu 300 dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa (300 dni od rozwodu). 

Jeśli w ciągu 300 dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, matka dziecka zawrze nowy związek małżeński, to przyjmuje się, że ojcem narodzonego dziecka będzie drugi mąż matki. Domniemania ojcostwa nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.

Domniemanie ojcostwa  może być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka, co najczęściej odbywa się przy wykorzystaniu nadania DNA. Zaprzeczenie ojcostwa jest możliwe również w tych postępowaniach, gdzie ojciec dziecka odmawia poddaniu się badaniu DNA.

 

wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r. IV CK 169/05

W sprawie o zaprzeczenie ojcostwa, jeżeli mąż matki odmawia, bez uzasadnionych powodów poddania się badaniu DNA i dowód ten w odniesieniu do stron procesu nie może być z tej przyczyny przeprowadzony, dopuszczalne jest obalenie domniemania ojcostwa męża matki wszystkimi innymi dowodami wykazującymi niepodobieństwo jego ojcostwa, w tym także dowodami wskazującymi, że ojcostwo innego mężczyzny jest dostatecznie pewne.

W szczególności w takiej sytuacji możliwe jest dopuszczenie dowodu z grupowego badania DNA matki, dziecka i domniemanego ojca dziecka, jeżeli wyrazi on na to zgodę. Wynik takiego badania, wskazujący z prawdopodobieństwem będącym praktycznie pewnością, że mężczyzna ten jest ojcem dziecka, pozwala uznać, iż wykazane zostało niepodobieństwo ojcostwa męża matki (art. 67 k.r.o.).

Należy pamiętać, że zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji (in vitro), na którą mąż matki wyraził zgodę. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest również dopuszczalne po śmierci dziecka, chyba że dziecko zmarło po wszczęciu postępowania.

Jeżeli nie zachodzi domniemanie ojcostwa (dziecko pozamałżeńskie) lub domniemanie takie zostało obalone, należy ustalić ojcostwo. Są dwa sposoby ustalenia ojcostwa:

• uznanie ojcostwa – przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego
• sądowne ustalenie ojcostwa – gdy dziecko pochodzi ze związku pozamałżeńskiego, a biologiczny ojciec nie chce uznać dziecka, wówczas konieczne jest wytoczenie powództwa.

Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.